گفت و گوي اوباما با تلويزيون فارسي بي‌بي‌سي

^{باراك اوباما، رئيس جمهوري آمريكا در گفت و گوي اختصاصي با تلويزيون بي بي سي فارسي سخنان همتاي ايراني خود در مورد حملات ۱۱ سپتامبر را به شدت محكوم كرد. (اين خبر به تدريج تكميل مي شود)}

^{آقاي اوباما روز جمعه ۲ مهر (۲۴ سپتامبر) به بي بي سي فارسي گفت كه اظهارات محمود احمدي نژاد "موهن"، "نفرت انگيز" و "غير قابل توجيه" بوده است.}

^{رئيس جمهوري آمريكا به بهمن كلباسي، خبرنگار تلويزيون فارسي بي بي سي در نيويورك گفت: "به ويژه به اين دليل كه او (آقاي احمدي نژاد) چنين اظهاري كند، آنهم اينجا در منهتن، تنها در فاصله اي كوتاه از جايي كه حادثه اتفاق افتاد، جايي كه خانواده ها عزيزانشان را از دست دادند، مردمي از تمام مذاهب و قوميت ها، كه اين را بزرگترين تراژدي نسلشان قلمداد مي كنند، اينكه او چنين چيزي بگويد، قابل توجيه نيست و با واكنشي كه ملت ايران در زمان حادثه نشان دادند، در تعارض است."}

^{آقاي اوباما يادآور شد: "آن زمان عده اي [در ايران] شمع به دست شب زنده داري كردند، احساسات انساندوستي كه در ايران ابراز شد شدت اختلاف بين عملكرد رهبري و رژيم ايران از يك سو و اكثريت مردم ايران را از سوي ديگر نشان مي دهد. اكثريتي كه نسبت به اين مسايل با احترام و تعقل فكر مي كنند."}

^{آقاي احمدي نژاد روز پنجشنبه در سخنراني خود در مجمع عمومي سازمان ملل متحد، از احتمال دست داشتن بخش هايي از دولت آمريكا در حادثه ۱۱ سپتامبر سخن گفته بود.}

^{او گفته بود كه سه نظريه درباره چگونگي وقوع اين حملات وجود دارد كه بر اساس يكي از آنها، حملات "توسط بخش هايي از دولت آمريكا و براي ايجاد تغيير در روند نزول اقتصاد آمريكا و سيطره او بر خاورميانه و همچنين نجات رژيم صهيونيستي" انجام شده است و "اكثريت مردم آمريكا و ملت ها و سياستمداران بر اين باورند."}

^{ديپلمات هاي آمريكا و شمار ديگري از ديپلمات هاي كشورهاي غربي به نشانه اعتراض به اين اتهام، سالن محل سخنراني را ترك كرده بودند.}

^{تحريم ها و برنامه هسته اي ايران}

^{خبرنگار تلويزيون فارسي بي بي سي در نيويورك، از آقاي اوباما پرسيد: "در اولين پيام ويديويي خودتان كه در ماه مه سال ۲۰۰۹ به مناسبت سال نوي ايراني منتشر كرديد، دولت و مردم ايران را خطاب قرار داديد و گفتيد كه به ديپلماسي متعهد هستيد، همچنين گفتيد كه گفتگو در مورد همه مسائل موجود، تنها زماني امكان موفقيت دارد كه هيچ تهديدي در كار نباشد. گفتيد كه با تهديد كارها جلو نمي رود. با وجود اين، دولت شما در بيشترين بخش امسال، نه تنها ايران را به تحريم تهديد مي كرد، بلكه نهايتا تحريم هايي را اعمال كرد كه به گفته دولت شما فلج كننده است. براي كساني كه اين رفتار را دور شدن از وعده "تهديد نكردن و توسل به ديپلماسي صرف" قلمداد مي كنند، چه پاسخي داريد؟"}

^{آقاي اوباما در پاسخ گفت: "به اعتقاد من بايد به آنچه امسال انجام داده ايم نگاه كنيم. در آنچه اتفاق افتاده تناقضي نيست. آنچه كه من همواره گفته ام اين است كه ما مي خواهيم با دستاني باز با دولت و مردم ايران گفتگو كنيم. چرا كه معتقديم هيچ چيز اجتناب ناپذيري وجود ندارد كه ايران و آمريكا را دشمن يكديگر كند. بخشي از تاريخ روابط هست كه تلخ است. اما مي توان با تكيه بر تفاهم دوجانبه و احترام دو طرفه از آن عبور كرد. و ما مايليم مردم ايران در نهايت موفق شوند."}

^{رئيس جمهوري آمريكا افزود: "اما دولت ايران اين كشور را در مسيري قرار داده كه باعث شده تمام دنيا آن را محكوم كنند. به اعتقاد من بسيار مهم است كه درك كنيم تحريم هايي كه امسال وضع شد، به اين دليل بود كه در بين امضاءكنندگان پيمان منع گسترش تسليحات هسته اي، ايران تنها كشوري است كه نتوانسته جامعه بين المللي را متقاعد كند كه برنامه هسته اي اش صلح آميز است. اين تنها قضاوت من نيست، اين قضاوت كشورهاي جهان است، از جمله كشورهايي مانند روسيه و چين كه معمولا در وضع تحريم عليه بقيه كشورها با احتياط زياد عمل مي‌كنند. اما آنها هم دائما رفتاري از دولت ايران ديده اند كه نشان مي دهد برنامه هسته ايران از قوانين بين المللي متابعت نمي كند. و اين خطر بالقوه اي براي منطقه است."}

^{آقاي اوباما گفت: "اين انتخابي است كه رژيم ايران كرده. آنها مي توانند انتخاب ديگري كنند و ما از اينكه انتخاب ديگري كنند، يعني مسئولانه رفتار كنند، استقبال مي كنيم. در اين صورت، آنها خواهند توانست حقوقشان براي برنامه صلح آميز هسته اي را تحت معاهده منع گسترش سلاحهاي هسته اي حفظ كنند."}

^{او گفت كه چنين تصميمي از سوي مسئولان ايراني مي تواند به لغو تحريم ها منجر شود و امكان بازگشت ايران به جامعه بين المللي را فراهم كند كه منافعي سرشار براي مردم ايران خواهد داشت.}

^{آقاي اوباما با اشاره به اينكه نشانه اتخاذ چنين تصميمي را در رفتار حاكمان ايران نمي بيند افزود: "اين طور نيست كه ما خواسته باشيم ايراني ها را مجازات كنيم. بلكه به نظر من، مسئله در نهايت اين است كه حكومت ايران با بيشتر منزوي كردن اين كشور، به منافع مردم خود خيانت مي كند".}

^{خبرنگار بي بي سي از رئيس جمهوري آمريكا پرسيد كه با توجه به تحريم هاي سي ساله عليه ايران، چه چيزي باعث شده كه دولت آمريكا گمان كند اين بار تحريم ها اثري متفاوت بر رفتار حكومت ايران خواهد داشت.}

^{آقاي اوباما گفت: "تضميني وجود ندارد. اين رژيم نشان داده كه در برابر رعايت هنجارهاي اوليه بين المللي خيلي مقاومت مي كند، همين طور در برابر تمايل به شركت در مذاكرات جدي درباره يك برنامه اتمي كه در منطقه و جهان، ترس و بي اعتمادي زيادي ايجاد كرده است. اما به اعتقاد ما تحريم ها هزينه ها را براي دولت ايران بالا مي برد. هدف بيشتر اين تحريم ها رژيم ايران است. رژيمي نظامي كه اميدوارم مسئولان آن به مرور زمان با خود بينديشد و به اين نتيجه برسد كه اين مسير بهترين مسير براي مردم نيست. اين بهترين مسير براي ايران نيست. كشوري كه ريشه در تمدني باورنكردني دارد. كشوري كه ميزان سواد آموختگي در آن از خيلي كشورهاي دنيا بالاتر است. ايران اگر درهاي خود را به تبادل و تجارت با بقيه كشورهاي باز كند، قابليت نهفته فوق العاده اي براي نايل شدن به موفقت اقتصادي دارد. اما، براي اينكه چنين بكند، به اعتقاد من رژيم ايران بايد مسير متفاوتي از آنچه اخيرا پيش گرفته، انتخاب كند."}

^{عوارض تحريم ها}

^{خبرنگار بي بي سي از آقاي اوباما پرسيد: "از افزايش هزينه ها حرف مي زنيد، اما خيلي ها استدلال مي كنند كه اين تحريم ها به مردم معمولي ايران لطمه مي زند. هر روز گزارش هايي مي رسد از بازرگانان خردي كه عمدتاً به دليل اينكه بانك ها به آنها خدمت نمي دهند، قادر به وارد كردن كالا نيستند، از وسايل يدكي گرفته تا دارو. قيمت مواد غذايي رو به افزايش است چرا كه در مسيرهاي حمل و نقل، ديگر كسي آنها را بيمه نمي كند. تحريم هاي قديمي هم هست. مانند نفروختن هواپيما به ايران. تا كنون خيلي ها بر اثر سقوط هواپيما در ايران كشته شده اند. آيا نگران نيستيد كه همه اين وقايع، نتيجه منفي به دنبال داشته باشد؟ شايد مردم ايران به آمريكا نگاه مي كنند و از خود مي پرسند چرا ما بايد مجازات شويم؟"}

^{رئيس جمهوري آمريكا پاسخ داد: "معلوم است كه نگران مردم ايران هستم. آنها مي خواهند زندگي شان را بكنند. كشورشان قابليت هاي زيادي دارد. سوال اين است كه آيا حكومت ايران مي تواند رويكردي متفاوت اتخاذ كند كه به جاي آسيب رساندن به مردم ايران، به سود آنها باشد؟ در حال حاضر، حكومت ايران چنين رويكردي در پيش نگرفته است. اكنون آنچه دولت ايران گفته، اين است كه ايستادن در برابر جامعه بين المللي و ادامه دادن يك برنامه پنهان هسته اي، برايش مهم تر از رفاه مردم است."}

^{آقاي اوباما گفت: "من در آغاز دوران رياست جمهوري ام، با تحمل مقداري هزينه سياسي بر سر كار آمدم. چون واضح است مردم آمريكا، از رابطه داشتن با كشوري كه رئيس جمهوري اش چنين حرف هاي مشمئز كننده اي مي زند، پرهيز دارند. اما اعتقاد من اين بود كه براي خروج از وضعيتي كه از سال ۱۹۷۹ برقرار بوده بايد راهي پيدا كرد."}

^{اما او افزود كه از نظر او حكومت ايران مايل نيست رفتار خود را تغيير دهد: "بنابراين وقتي مردم ايران از خود مي پرسند كه چرا نمي توانيم قطعه يدكي بخريم يا چرا قيمت مواد غذايي رو به افزايش است، يا اينكه تهيه مواد اساسي دشوار شده، بايد نگاهشان به مديريت كشورشان باشد. هم از نظر مديريت اقتصادي، هم از اين نظر كه تعيين كنند چه چيزي در اولويت است. اينكه به يك برنامه هسته اي پنهان ادامه بدهند، يا اينكه مردم رفاه داشته باشند. به اعتقاد من مسيري كه حكومت ايران پيش گرفته، بسيار اشتباه است. اما هنوز مي توانند مسيرشان را تصحيح كنند."}

^{خبرنگار بي بي سي از آقاي اوباما پرسيد كه اگر تحريم ها اثر نكند، گزينه هاي ديگر آمريكا چيست؟}

^{او گفت: "فكر مي كنم گزينه هاي زيادي وجود دارد اما از اين گزينه ها در مشورت با جامعه بين المللي استفاده خواهد شد. ما واقعا ترجيح مي دهيم كه مشكلات از راه ديپلماتيك حل و فصل شود. فكر مي كنم، اين به نفع ايران و همچنين به نفع جامعه بين المللي است. به نظر من حل مشكلات از اين طريق همچنان امكانپذير است، اما اين مستلزم تغيير در ذهنيت و رويكرد حكومت ايران خواهد بود."}

^{احتمال جنگ}

^{از آقاي اوباما سئوال شد: "بسياري از ايراني ها كه ناظر تحقق اين سناريو هستند، شباهتي مي بينند با روندي كه به جنگ عراق انجاميد. يعني صدور قطعنامه هاي پي در پي سازمان ملل متحد، تحريم هاي اقتصادي سخت تر و سرانجام حرف هاي گاه و بيگاه درباره جنگ و حملۀ نظامي. شما به آنهايي كه نگرانند روزي با حمله آمريكا يا اسرائيل به ايران از خواب بيدار شوند چه مي گوييد؟"}

^{او پاسخ داد: "آنچه مردم بايد به خاطر بسپارند اين است كه من جنگ را دست كم نمي گيرم. من مخالف جنگ با عراق بودم. من علاقمند به حل و فصل ديپلماتيك مسائل هستم. ما خيلي روشن و واضح گفته ايم كه دولت جمهوري اسلامي ايران و ملت ايران حق بهره مندي از برنامه صلح آميز هسته اي و انرژي صلح آميز هسته اي را دارند. اين حقي است كه همه اعضاي پيمان منع جامع گسترش تسليحات هسته اي دارند."}

^{آقاي اوباما افزود: "حكومت ايران، خود گفته كه علاقه اي به سلاح هاي هسته اي ندارد. اين موضع رسمي آنهاست. خوب، بايد ساز و كاري باشد كه آنها بتوانند به جامعه بين المللي، از جمله آژانس بين المللي انرژي اتمي، نشان بدهند كه برنامه هسته اي شان واقعا همينطور است كه مي گويند. اگر دولت ايران اين گام هاي سازنده را بردارد و به طور جدي مذاكره كنند، در آن صورت نه تنها تهديد جنگ برطرف خواهد شد، بلكه تحريم هاي فعلي هم برداشته خواهد شد."}

^{آقاي اوباما گفت: "بار ديگر تكرار مي كنم كه آمريكا يكجانبه عمل نمي كند. شايد تصميم آمريكا در رفتن به جنگ به عراق با مخالفت هاي زيادي روبرو بود، اما در مورد ايران و تحريم اين كشور وضعيت در شوراي امنيت به اين صورت بوده كه حتي كشورهايي كه معاملات تجاري قابل توجهي با ايران داشتند تصميم گرفتند با اين كشور معامله نكنند، با وجود اينكه ايران يك توليد كنندۀ عمدۀ نفت است."}

^{او افزود: "ببينيد، كشورهايي مثل ژاپن كره جنوبي چين و روسيه كه همگي با ايران معاملات تجاري دارند تصميم گرفتند با وجود هزينه سنگيني كه تحريم ها عليه ايران براي آنها دارد، از آنها تبعيت كنند. دليل اين تصميم آنها اين نيست كه ما به آنها فشار مي آوريم، بلكه به اين علت است كه آنها هم مي دانند در صورتي كه ايران در پي دستيابي به سلاح هاي هسته اي باشد، خطر بي ثباتي و مسابقه تسليحاتي بالقوه در منطقه وجود خواهد داشت و اين مساله مي تواند براي همه خطرناك باشد."}

^{از آقاي اوباما سئوال شد كه اگر در ميانه فرايند ديپلماسي، اسرائيل بخواهد به ايران حمله كند، آيا آمريكا جلوي اين كشور را خواهد گرفت؟}

^{او پاسخ داد: "من وارد مسايل فرضي نمي شوم. به اعتقاد من اين قابل درك است كه وقتي رييس جمهوري كشوري بزرگ، در نزديكي اسرائيل مي گويد بايد آنها از صفحه زمين محو شوند، اسرائيل بسيار نگران شود. اين نمونه ديگري است از حركتي كه به نفع مردم ايران نيست. به نفع مردم ايران نيست كه رئيس جمهوري داشته باشند كه حرف هاي خشم آور و توهين آميزي مانند اين بزند. اين حرف ها چهره ايران را در جامعه بين المللي بهتر نمي كند. براي اين مشكل يك راه حل ساده وجود دارد. اينكه دولت ايران در جامعه بين المللي مسئولانه عمل كند. نه تنها مطابق با اصول ابتدايي رفتاري و هنجارهاي ديپلماتيك، بلكه طبق اصول اوليه بشري و عرفي."}

^{آقاي اوباما اضافه كرد: "باز مي گويم، اينكه احمدي نژاد به كشور ديگري بيايد و تلحويا بگويد كه دلخراش ترين تراژدي اي كه تا به حال در اينجا اتفاق افتاده، يعني حمله اي كه ۳۰۰۰ نفر در آن كشته شدند، به شكلي كار دولت اين كشور بوده است، نه تنها با عقل سليم جور در مي آيد، بلكه با معيارهاي عرفي جهاني هم كه مختص به يك كشور خاص نمي شود و در تمام دنيا مشترك است، سازگار نيست."}

^{افغانستان}

^{خبرنگار بي بي سي از آقاي اوباما در مورد پيام هاي متناقضي كه در مورد مسئله افغانستان از درون دولت آمريكا به گوش مي رسد سئوال كرد و پرسيد: آيا تا زماني كه كار به انجام برسد آنجا مي مانيد؟}

^{رئيس جمهوري آمريكا در پاسخ گفت: "تا زماني كه كار به انجام برسد آنجا خواهيم ماند. هدف اين است كه اين توانايي را به افغان ها بدهيم كه امنيت كشورشان را تامين كنند. بنابراين، ژوييه ۲۰۱۱ تاريخي است كه در پي تقويت حضور نظاميان ما در افغانستان، نيروي امنيتي افغان با تكيه بر فضا و زماني كه برايش فراهم شده مي تواند توسعه پيدا كند، خود را تقويت كند و پيشرفت طالبان را مهار كند. آن وقت است كه به تدريج، كم كردن نيروهاي نظامي آمريكا و نيروهاي ائتلاف را در افغانستان آغاز خواهيم كرد."}

^{او اين برنامه را مطابق خواست مردم افغانستان دانست و افزود: "افغان ها غرور ملي زيادي دارند. آنها از دولت مستقلي برخوردارند. ما به آنها كمك مي كنيم. من در كوتاه مدت نيروهاي آمريكا را در افغانستان افزايش دادم، چون -صادقانه بگويم- از وضع امنيت اين كشور غفلت كرده بوديم و نيروهاي طالبان توانسته بودند دوباره قدرت بگيرند و بر مناطق بزرگي از كشور تسلط يابند. اما حالا شاهديم كه نيروهاي امنيتي افغانستان در حال آموزش ديدن هستند. مي بينيم پليس هاي افغان دارند آموزش مي بينند. تلاش بسيار مؤثري در بخش غير نظامي در جريان است تا زير ساخت ها شكل بگيرد و باعث بهبود زندگي روزمره مردم افغانستان شود. به اين ترتيب از ژوييه ۲۰۱۱، تعداد سربازان اضافي را كه آنجا فرستاده ايم كم خواهيم كرد."}

^{با اين حال آقاي اوباما اطمينان داد كه نيروهاي آمريكايي قصد ندارند ناگهان افغانستان را ترك كنند: "اتفاقي كه دارد مي افتد اين است كه تعداد نيروهاي امنيتي كه در حال آموزش ديدن هستند به تدريج زيادتر، و توانايي شان بيشتر مي شود. با شروع خروج ما، آنها مسئوليت بيشتري در برقراري امنيت به دست مي گيرند و به تدريج حضور نيروهاي آمريكايي و نيروهاي ائتلاف كم رنگ خواهد شد. اين به عقيده من نه تنها به نفع ايالات متحده، كه به نفع مردم افغانستان هم هست."}

^{رئيس جمهوري آمريكا در مورد نقشي كه ايران مي تواند در افغانستان ايفا كند و پيشنهاد همكاري اين كشور هم گفت: "فكر مي كنم كه ايران و همه كشورهاي منطقه مي توانند در افغانستان نقش سازنده اي ايفا كنند. افغانستان كشوري است كه جنگ آن را ويران كرده است. اكثر افغان ها، مثل مردم بقيه دنيا، فقط مي خواهند فرصتي براي امرار معاش داشته باشند و به خانوده هايشان برسند و براي فرزندانشان موقعيت تحصيل فراهم كنند. بنابراين فكر مي كنم تمام منطقه از افغانستاني با ثبات و امن سود خواهد برد. ما مايليم با ايران و همه كشورهاي منطقه براي دستيابي به اين هدف همكاري كنيم. گمان مي كنم كه دولت ايران چند بار رسماً گفته است كه مي خواهد در اين زمينه ها همكاري كند. اما پشت پرده، شواهدي مي بينيم كه آنها در مواردي عملا به شورشي ها كمك كرده اند، به صورتي كه در نهايت به سربازان ما آسيب زده است."}

^{او با اين حال گفت كه كشورش براي دستيابي به ثبات در افغانستان، همچنان به دنبال راه هاي همكاري با همه كشورهاي منطقه، از جمله ايران است.}

^{آقاي اوباما افزود: "فكر مي كنم اين هم نمونه ديگري از مواردي است كه ايالات متحده و ايران بالقوه مي توانند بر سر مسائل همكاري كنند. اما براي اين منظور، حكومت ايران بايد تصميم بگيرد كه فقط به دنبال حفظ قدرت بر پايه خصومت با ايالات متحده، يا بر پايه اظهارات زشت و زننده درباره جامعۀ بين المللي نباشد، بلكه بخواهد راه هايي سازنده براي بهبود وضع زندگي مردم عادي در ايران بيابد. اگر اين تغيير جهت گيري اتفاق بيفتند، فكر مي كنم فرصت يك پيشرفت عظيم براي ملتي بزرگ و تمدني بزرگ موجود است. اما اگر اين اتفاق نيفتد، ايران همچنان منزوي خواهد ماند و فكر مي كنم همچنان اصطكاك و تنش خواهد آفريد، نه تنها با ايالات متحده، بلكه همچنين با جامعۀ جهاني."}